AUDYT FUNDACJI RODZINNYCH
CZAS AUDYTU, KROK PO KROKU
1. Podstawa prawna audytu
Zgodnie z art. 77 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej:
Fundacja rodzinna podlega obowiązkowemu audytowi przez biegłego rewidenta co najmniej raz na cztery lata, jeżeli:
- prowadzi działalność gospodarczą,
- wartość jej aktywów przekracza 10 mln zł,
- liczba beneficjentów przekracza 10 osób,
- obowiązek taki przewidziano w statucie.
2. Cel audytu
- Ocena rzetelności i prawidłowości sprawozdawczości finansowej.
- Sprawdzenie zgodności działań fundacji ze statutem i przepisami prawa.
- Weryfikacja zarządzania majątkiem fundacji.
- Ocena realizacji świadczeń na rzecz beneficjentów.
- Przegląd ryzyk prawnych, podatkowych i operacyjnych.
3. Zakres audytu
A. Finanse i rachunkowość
- Bilans i rachunek zysków i strat.
- Przepływy pieniężne (cash flow).
- Środki trwałe i amortyzacja.
- Kapitał fundatora.
- Zobowiązania wobec beneficjentów i kontrahentów.
B. Zgodność ze statutem
- Czy działalność fundacji jest zgodna z celami statutowymi?
- Czy świadczenia są wypłacane zgodnie z zasadami określonymi w statucie?
- Czy są przestrzegane procedury podejmowania decyzji?
C. Realizacja świadczeń dla beneficjentów
- Liczba wypłat.
- Zgodność wypłat z listą beneficjentów.
- Dokumentacja potwierdzająca spełnienie warunków.
D. Zarządzanie majątkiem
- Struktura aktywów i inwestycji.
- Decyzje zarządcze w zakresie lokowania środków.
- Nadzór nad działalnością gospodarczą (jeśli występuje).
E. Organy fundacji
- Skład i działanie zarządu oraz rady nadzorczej (jeśli powołana).
- Protokoły z posiedzeń.
- Uchwały i decyzje wykonawcze.
F. Zagadnienia podatkowe i prawne
- Analiza rozliczeń podatkowych fundacji.
- Zgodność z przepisami o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy.
- Umowy i zobowiązania cywilnoprawne.
Pytania kontrolne do audytu
- Czy fundacja prowadzi księgi rachunkowe zgodnie z ustawą o rachunkowości?
- Czy wszystkie transakcje finansowe są odpowiednio udokumentowane?
- Czy zarząd przestrzega postanowień statutu?
- Czy fundacja wypłaca świadczenia wyłącznie uprawnionym beneficjentom?
- Czy majątek fundacji jest bezpiecznie zarządzany i inwestowany?
- Czy wystąpiły nieprawidłowości w procesie decyzyjnym organów fundacji?
- Czy zachowano przejrzystość przepływów finansowych?
- Czy fundacja wywiązała się z obowiązków sprawozdawczych wobec KRS i organów podatkowych?
- Czy rada nadzorcza (jeśli istnieje) skutecznie pełni funkcję kontrolną?
- Czy fundacja zrealizowała cele statutowe w badanym okresie?
5. Plan audytu fundacji rodzinnej
Etap | Działania |
Etap 1: Przygotowanie | – Zapoznanie się z dokumentacją fundacji (statut, sprawozdania, uchwały). |
Etap 2: Ocena ryzyka | – Wstępna analiza ryzyk księgowych, prawnych, podatkowych. |
Etap 3: Badanie dokumentów | – Audyt finansowy, analiza wypłat, rejestr świadczeń. |
Etap 4: Wywiady i obserwacje | – Rozmowy z członkami zarządu i rady nadzorczej. |
Etap 5: Analiza statutu | – Ocena zgodności działań z zapisami statutu. |
Etap 6: Sporządzenie raportu | – Wnioski, rekomendacje, opis nieprawidłowości, zalecenia. |
Etap 7: Przedstawienie wyników | – Przedłożenie raportu organom fundacji, ewentualnie beneficjentom. |
6. Końcowa analiza materiału (raport końcowy)
Wnioski:
- Fundacja spełnia / nie spełnia wymogów określonych w ustawie i statucie.
- Świadczenia są wypłacane zgodnie z uprawnieniami beneficjentów.
- Dokumentacja rachunkowa jest prowadzona rzetelnie / zawiera uchybienia.
- Organy fundacji działają zgodnie z kompetencjami / wymagają korekty.
Rekomendacje:
- Wprowadzenie procedur kontrolnych nad inwestycjami.
- Udoskonalenie dokumentacji wypłat.
- Uaktualnienie statutu w zakresie nieczytelnych zapisów.
- Organizacja wewnętrznego systemu zgodności (compliance).
Ocena ogólna:
- Fundacja działa stabilnie i zgodnie z założeniami.
- Nie stwierdzono istotnych zagrożeń dla beneficjentów.
- Audyt nie ujawnił rażących naruszeń – dalsze działania mogą mieć charakter usprawniają.
autor: Tomasz Stępień
Koniec
