Sukcesja biznesu, czym jest….?
Sukcesja biznesu to proces przekazania zarządzania i własności firmy nowemu pokoleniu lub osobom, które będą kontynuować działalność. Jest to szczególnie istotne w firmach rodzinnych, ale może dotyczyć również innych typów przedsiębiorstw.
- Definicja prawna
Sukcesja biznesu to proces zmiany właściciela firmy lub jej majątku, który odbywa się zgodnie z przepisami prawa spadkowego, umowami sukcesyjnymi lub innymi instrumentami prawnymi, w celu zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa po odejściu dotychczasowego właściciela (np. w przypadku śmierci, przejścia na emeryturę).
- Zakres: Dotyczy kwestii formalnych i prawnych związanych z przeniesieniem własności oraz obowiązków.
- Celowość: Zapewnienie, że firma będzie działać zgodnie z prawem nawet po zmianie właściciela.
- Definicja organizacyjna
Sukcesja biznesu to planowy proces przekazywania kluczowych stanowisk kierowniczych oraz odpowiedzialności operacyjnej w firmie w taki sposób, aby zapewnić ciągłość zarządzania i uniknąć destabilizacji.
- Zakres: Obejmuje przygotowanie przyszłych liderów, przekazanie odpowiedzialności i kompetencji, rozwój kadry zarządzającej.
- Celowość: Zabezpieczenie organizacji przed ryzykiem utraty kluczowej wiedzy i kompetencji.
- Definicja finansowa
Sukcesja biznesu to proces przeniesienia własności kapitału przedsiębiorstwa na następców w sposób, który minimalizuje skutki podatkowe, optymalizuje strukturę majątkową oraz chroni przed destabilizacją finansową firmy.
- Zakres: Obejmuje wycenę firmy, restrukturyzację majątku, optymalizację podatkową oraz przygotowanie planów finansowych dla przyszłych właścicieli.
- Celowość: Zapewnienie płynności finansowej oraz zabezpieczenie majątku firmy i właścicieli w czasie przekazywania firmy.
- Definicja strategiczna
Sukcesja biznesu to długoterminowa strategia firmy, mająca na celu zabezpieczenie ciągłości działania przedsiębiorstwa przez wybór odpowiednich następców, którzy będą w stanie realizować wytyczoną strategię oraz wprowadzać nowe inicjatywy rozwoju.
- Zakres: Obejmuje planowanie długoterminowe, wybór następcy, adaptację strategii firmy do nowych realiów oraz rozwój kultury organizacyjnej.
- Celowość: Utrzymanie konkurencyjności firmy oraz kontynuowanie jej rozwoju po zmianie liderów.
Zakresy procesu sukcesji:
- Własność i kapitał– przekazanie udziałów lub majątku firmy.
- Zarządzanie– przekazanie władzy operacyjnej i kluczowych decyzji.
- Kultura i wartości– zachowanie tożsamości i tradycji firmy, szczególnie w przedsiębiorstwach rodzinnych.
- Strategia i wizja przyszłości– zapewnienie kontynuacji rozwoju i innowacyjności.
Celowość sukcesji biznesu:
- Zachowanie ciągłości działania– Uniknięcie przerw w działalności po odejściu założyciela lub kluczowych osób.
- Ochrona wartości firmy– Minimalizacja ryzyka destabilizacji i upadłości.
- Przygotowanie nowych liderów– Kształcenie przyszłych liderów i przygotowanie ich do zarządzania firmą.
- Optymalizacja finansowa i podatkowa– Zabezpieczenie majątku właściciela oraz firmy przed negatywnymi skutkami przeniesienia własności.
Proces sukcesji biznesu jest kluczowy dla długoterminowego sukcesu firmy, zwłaszcza w kontekście firm rodzinnych, gdzie relacje osobiste mogą wpływać na przebieg i wyniki tego procesu.
Różnice między długoterminowym a krótkoterminowym sukcesem firmy dotyczą wielu aspektów zarządzania, strategii, finansów oraz relacji z interesariuszami. Oto szczegółowe omówienie tych dwóch podejść:
- Czas trwania i perspektywa
- Krótkoterminowy sukces:
- Skupia się na natychmiastowych wynikach, zazwyczaj w perspektywie miesięcy, kwartałów lub maksymalnie roku.
- Priorytetem są szybkie zyski, poprawa bilansów kwartalnych, redukcja kosztów oraz spełnianie bieżących oczekiwań inwestorów lub akcjonariuszy.
- Długoterminowy sukces:
- Oparty na strategiach, które rozwijają się w ciągu wielu lat (np. 3, 5, 10 lat lub dłużej).
- Koncentruje się na budowie stabilnych fundamentów firmy, które przetrwają zmiany rynkowe, technologiczne czy społeczne.
- Cel operacyjny
- Krótkoterminowy sukces:
- Zwykle ma na celu osiąganie szybkich wyników finansowych, takich jak poprawa zysków, generowanie przychodów lub zwiększenie wartości rynkowej.
- Skupia się na bieżących wynikach sprzedaży, cash flow, wskaźnikach rentowności oraz realizacji krótkookresowych celów.
- Długoterminowy sukces:
- Celem jest trwały rozwój firmy i budowanie długotrwałej wartości, zarówno dla właścicieli, jak i dla klientów, pracowników oraz społeczeństwa.
- Obejmuje takie aspekty, jak rozwój innowacji, budowa lojalności klientów, zrównoważony rozwój oraz rozwijanie marki.
- Strategia
- Krótkoterminowy sukces:
- Decyzje są często podejmowane pod presją osiągnięcia natychmiastowych wyników. Może to prowadzić do:
- Cięcia kosztów, co często dotyka inwestycji w rozwój, badania i rozwój (R&D), szkolenia pracowników czy marketing.
- Wprowadzania promocji i działań, które mogą krótkoterminowo zwiększyć sprzedaż, ale są nie do utrzymania w dłuższym okresie.
- Ograniczenia inwestycji w długofalowe projekty, które nie przynoszą natychmiastowych rezultatów.
- Decyzje są często podejmowane pod presją osiągnięcia natychmiastowych wyników. Może to prowadzić do:
- Długoterminowy sukces:
- Skupia się na inwestycjach w innowacje, zrównoważony rozwój, budowę kultury organizacyjnej oraz rozwój pracowników.
- Długoterminowa strategia bierze pod uwagę ryzyka związane ze zmieniającym się rynkiem, technologią, regulacjami oraz potrzebami konsumentów. Przykłady działań:
- Inwestowanie w badania i rozwój nowych produktów lub usług.
- Tworzenie strategii zrównoważonego rozwoju (CSR), które zwiększają wiarygodność marki w oczach klientów i społeczeństwa.
- Budowanie długoterminowych relacji z klientami poprzez oferowanie wartości dodanej, która przekracza standardowe produkty lub usługi.
- Ryzyko
- Krótkoterminowy sukces:
- Skupienie na krótkoterminowych wynikach może prowadzić do zwiększonego ryzyka, związanego z decyzjami, które mogą przynieść natychmiastowy sukces, ale długofalowo szkodzą firmie (np. nadmierne cięcie kosztów, zaniedbywanie innowacji).
- Ryzyko utraty reputacji, gdyż firma może być postrzegana jako skoncentrowana wyłącznie na zyskach, a nie na wartościach długoterminowych.
- Długoterminowy sukces:
- Wiąże się z podejmowaniem decyzji, które mogą być ryzykowne w krótkim okresie, ale przynoszą długofalowe korzyści, np. inwestowanie w nową technologię, która przyniesie zyski dopiero za kilka lat.
- Mniejsze ryzyko destabilizacji firmy, ponieważ długoterminowa perspektywa uwzględnia zmieniające się warunki rynkowe i elastyczność w adaptacji do nich.
- Relacje z interesariuszami
- Krótkoterminowy sukces:
- Skupia się na natychmiastowej satysfakcji inwestorów i akcjonariuszy, co może prowadzić do presji na szybkie wyniki finansowe kosztem innych interesariuszy.
- Klienci mogą być zachęcani do zakupu poprzez chwilowe promocje, ale długofalowo mogą nie dostrzegać wartości w relacji z firmą.
- Długoterminowy sukces:
- Relacje z interesariuszami, takimi jak klienci, pracownicy, dostawcy i społeczeństwo, są kluczowe dla budowy trwałego zaufania i lojalności.
- Działania firmy są dostosowane do budowania zrównoważonych relacji, co prowadzi do długoterminowej współpracy z kluczowymi partnerami.
- Zarządzanie zasobami
- Krótkoterminowy sukces:
- Może prowadzić do wyczerpywania zasobów, zarówno ludzkich, jak i finansowych, poprzez intensyfikację pracy, redukcję kosztów czy obniżanie jakości.
- Wartości takie jak innowacyjność czy zaangażowanie pracowników mogą być pomijane, jeśli nie przynoszą szybkich korzyści.
- Długoterminowy sukces:
- Inwestowanie w zasoby, takie jak pracownicy (szkolenia, rozwój kompetencji), nowoczesne technologie i innowacje, które zapewniają zrównoważony rozwój firmy.
- Optymalizacja procesów w firmie, co prowadzi do długofalowej efektywności i minimalizacji marnotrawstwa zasobów.
- Zyski i wyniki finansowe
- Krótkoterminowy sukces:
- Głównym celem jest maksymalizacja zysków w krótkim czasie, co może prowadzić do podejmowania decyzji na rzecz szybkich korzyści finansowych (np. sprzedaż aktywów, ograniczenie inwestycji).
- Może to skutkować zwiększeniem przychodów i zysków w danym okresie, ale przy zaniedbaniu długoterminowych inwestycji.
- Długoterminowy sukces:
- Firma może zrezygnować z części krótkoterminowych zysków na rzecz reinwestycji środków w przyszły rozwój.
- Wyniki finansowe mogą być bardziej stabilne, choć mogą rosnąć wolniej, ale prowadzą do trwałego wzrostu wartości przedsiębiorstwa.
Podsumowując…
- Krótkoterminowy sukces to skupienie na natychmiastowych wynikach i zyskach, co może prowadzić do szybkiej poprawy wskaźników finansowych, ale często kosztem długofalowego rozwoju firmy.
- Długoterminowy sukces obejmuje budowanie trwałej wartości firmy poprzez inwestowanie w innowacje, rozwój pracowników, zrównoważone działania i lojalne relacje z interesariuszami, co prowadzi do stabilności i przewagi konkurencyjnej w dłuższej perspektywie.
Zarówno krótkoterminowy, jak i długoterminowy sukces są istotne, ale kluczem jest znalezienie równowagi między nimi, aby firma była w stanie osiągać bieżące cele, nie zaniedbując swojej przyszłości.
autor: Tomasz Stępień
Koniec części pierwszej